بوی تند پلاستیک سوخته، سیاه شدن دور پریزها یا حتی بلند شدن دود از دیوار؛ اینها کابوسهای ترسناکی هستند که نشان میدهند سیمکشی ساختمان در وضعیت بحرانی قرار دارد. سوختن سیم برق نه تنها باعث قطع شدن جریان برق میشود، بلکه یکی از شایعترین دلایل آتشسوزیهای مهیب در ساختمانهای مسکونی و تجاری است.
اما چرا سیمی که سالها سالم کار میکرده ناگهان میسوزد؟ آیا مشکل از کیفیت سیم است یا مصرفکنندهها؟ در این مقاله تخصصی، به کالبدشکافی ۵ دلیل اصلی ذوب شدن و سوختن سیمهای برق میپردازیم.
۵ دلیل اصلی داغ شدن و سوختن سیم برق
۱. اضافه بار (Overload) و عدم تناسب قطر سیم
هر سیم برق ظرفیت (آمپراژ) مشخصی دارد. مثل لوله آبی که گنجایش حجم مشخصی از آب را دارد، اگر جریانی بیش از حد توان سیم از آن عبور دهید، سیم داغ میشود.
مثال شایع: استفاده از سیم نمره ۱.۵ (که برای روشنایی است) برای راهاندازی کولر گازی یا بخاری برقی. در این حالت، جریان بالا باعث گرم شدن بیش از حد هادی مسی، ذوب شدن روکش PVC و در نهایت سوختن سیم میشود.
۲. اتصالات سست (Loose Connections)؛ قاتل خاموش
شاید تعجب کنید، اما “شلی اتصالات” یکی از رایجترین دلایل آتشسوزی است. وقتی سیم در زیر پیچ کلید، پریز یا فیوز محکم نشده باشد، سطح تماس کم میشود. این امر باعث ایجاد مقاومت الکتریکی بالا و جهشهای ریز برق (آرک زدن) میشود. این جرقههای مداوم حرارت بسیار زیادی تولید کرده و سیم را از نقطه اتصال ذوب میکنند.
۳. فرسودگی و عمر بالای سیمکشی
روکش سیمهای برق به مرور زمان و در اثر تغییرات دما خشک و شکننده میشود. در ساختمانهای بالای ۲۰ سال، عایق سیمها ممکن است ترک خورده و فرو بریزد. این مسئله باعث میشود سیمهای لخت فاز و نول به هم نزدیک شده و ایجاد اتصالی و سوختگی کنند.
۴. استفاده از سیم و کابل غیر استاندارد (تقلبی)
متأسفانه بازار پر از سیمهای تقلبی است که به جای مس خالص (Cu)، از آلیاژهای ضعیف یا روکش آلومینیوم با رنگ مس (CCAM) استفاده میکنند. این سیمها مقاومت داخلی بالایی دارند و حتی با جریانهای استاندارد هم به سرعت داغ شده و میسوزند.
۵. آسیبهای فیزیکی خارجی
جویدن سیم توسط موشها، کوبیدن میخ به دیوار درست در مسیر عبور لوله برق، یا کشیدگی سیمها هنگام نصب، میتواند باعث نازک شدن یا پارگی جزئی سیم شود. نقطه آسیبدیده در هنگام عبور جریان داغ شده و نقطه شروع سوختگی خواهد بود.
نشانههای هشدار دهنده قبل از آتشسوزی
سیمها معمولاً یکباره نمیسوزند؛ آنها علائمی نشان میدهند که باید جدی بگیرید:
- داغ شدن پریز یا کلید: وقتی دست روی قاب پریز میگذارید، گرمای غیرعادی حس میکنید.
- بوی ماهی گندیده یا پلاستیک: این بوی ذوب شدن روکش پیویسی سیم است.
- سوسو زدن لامپها: نشانه شلی اتصالات یا نوسان شدید در مدار است.
- تغییر رنگ دیوار: سیاه شدن دیوار اطراف پریز یا جعبه تقسیم.
اقدامات فوری هنگام مشاهده سوختگی سیم
خطر: اگر بوی سوختگی حس کردید، فوراً فیوز اصلی ساختمان را قطع کنید. هرگز روی سیم برقی که در حال سوختن است آب نریزید!
- برق را از کنتور قطع کنید.
- وسایل متصل به آن مسیر را جدا کنید.
- به هیچ عنوان سعی نکنید سیم سوخته را با چسب برق ترمیم کنید. سیم ذوب شده خاصیت رسانایی و عایقی خود را از دست داده و باید تعویض شود.
- با یک برقکار متخصص برای عیبیابی و تعویض سیمکشی تماس بگیرید.
نگران ایمنی سیمکشی منزل خود هستید؟
تشخیص سیمهای فرسوده و رفع اتصالیهای خطرناک تخصص ماست. قبل از وقوع حادثه اقدام کنید.
مشاوره و درخواست برقکار: 09129633009
سوالات متداول
آیا سیم کشی روکار هم دچار سوختگی میشود؟
بله، اگرچه سیمکشی روکار (داخل داکت) خنککاری بهتری دارد، اما اگر بار اضافه بکشد یا اتصالات آن سست باشد، دقیقاً مانند سیم توکار دچار سوختگی میشود و خطر آتش گرفتن داکت نیز وجود دارد.
هزینه تعویض سیمکشی سوخته چقدر است؟
هزینه بستگی به متراژ سیم، نوع سیمکشی (نیاز به کندهکاری یا فنر زدن راحت) و تعداد مدارهای آسیبدیده دارد. برای برآورد دقیق، کارشناس باید محل را بازدید کند.